Hier liggen geen soldaten
maar jongens die goed konden timmeren,
beenhouwers, profeten en onderwijzers.
Ze speelden vroeger voetbal. Hier liggen
schilders, ramenwassers en dromers.
Ze droomden ervan een eigen café en
eethuis te beginnen. Ze namen vroeger centen
mee naar hun café, later hun liefdie nu alleen moet gaan.

Hier liggen geen soldaten maar herders
en boeren, metsers en heel jonge ministers.
En bankbedienden. Winkeliers, tuinmannen,
schrijvers. En veel vaders. Van nu en later.
Hier slapen kinderen van zeventien.
Hier slapen schouders en lieve jukbeenderen.
Hier slapen misschien drie echte soldaten, misschien vier.

Hoe actueel kan een gedicht zijn?

Dit gedicht 'Lommel' maakte grote indruk op journalist Frits Abrahams en daarna op vele lezers van de NRC (2 sept.), ook op mij. Met de beelden uit Oekraïne op ons netvlies, van duizenden gesneuvelde soldaten (en burgers), geeft dit gedicht ons aan het einde van het jaar 2022 opnieuw stof om de 'waanzin en gevolgen' van oorlogsgeweld te overdenken. Hoe eenvoudig en realistisch kan een gedicht ons een spiegel voor houden?

Dit gedicht 'Lommel' uit 1991 van zondagsdichteres Rozette Servaes belandde ter beoordeling op het bureau van de Vlaamse dichter Herman de Coninck (1944-1997).

Dit gedicht schatte hij onmiddellijk in op 'empathische' waarde.

“Een gedicht van 'een gewone huismoeder', die weet hoeveel een kilo suiker kost, en vanaf welke maand de asperges weer betaalbaar worden. En op die nuchtere manier weet zij ook hoeveel een oorlog kost. Ik vind het een buitengewoon mooi, ontroerend gedicht. Daarvan zou een poster gemaakt moeten worden voor elke vredesbeweging van nu tot het jaar 2100.”

ter info: In de Vlaamse gemeente Lommel bevindt zich de Duitse Militaire Begraafplaats, de grootste West Europese begraafplaats uit WO II, waar bijna 40.000 Duitse soldaten begraven liggen.

Epko Smit